پای صحبت پزشکان و کارآفرینان سلامت
آخرین روز آبان ماه 1397، دانشکده داروسازی دانشگاه تهران میزبان جمعی از پزشکان، دانشجویان پزشکی، و بنیانگذاران استارتاپ های حوزه سلامت بود که برای تبادل تجربیاتشان از راه اندازی کسب و کارهای جدید در این زمینه گرد هم آمده بودند.
اولین اپیزود این رویداد مهرماه امسال به همت شرکت اوسن (AVECEN) و با عنوان مدلین ریویو (MedLean Review) برگزار شده بود.
شرکت اوسن در وبسایت خود (http://www.avecen.ir) هدف از برگزاری این رویدادها را چنین توضیح می دهد:
«راه‌اندازی استارتاپ با هر موضوع و در هر زمینه‌ای سخت است اما بازار سلامت، ویژگی‌های خاصی دارد که فعالیت و موفقیت در آن را سخت‌تر می‌کند. قوانین و مقررات متفاوت، تعداد کم سرمایه‌گذاران خطرپذیر، نبود دانش و اطلاعات تخصصی سلامت در میان فعالان استارتاپی و نبود شبکه‌ای مناسب بین ارکان مختلف، مسائل مهمی هستند که فعالیت مؤثر استارتاپ‌های سلامت را با مشکل روبه‌رو کرده و شکل‌گیری اکوسیستم استارتاپی سلامت را کُند کرده‌اند هدف از برگزاری سلسله رویدادهای تخصصی مدلین ریویو انتقال دانش و ارائه آموزش‌ها و تجربیات تخصصی اساتید و کارآفرینان باتجربه برای استارتاپ‌های سلامت و همچنین ایجاد شبکه میان ارکان مختلف اکوسیستم استارتاپی سلامت است.»
محور اصلی اپیزود دوم را گفتگو درباره «تحلیل اهمیت و نحوه تعامل استارتاپ های سلامت با پزشکان و کادر درمان» شکل می داد که این موضوع در 3 بخش مجزا مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در بخش اول رویداد، دکتر آیدین پرنیا، مدیرعامل اوسن، به معرفی شماری از استارتاپ های حوزه سلامت در دنیا پرداختند و تاریخچه ای از زمان شکل گیری آن ها تا موفقیت های بعدی یا شکست های تجاری به حضار ارائه کردند. بخش دوم به مصاحبه دکتر علی گنجی زاده، نایب رئیس هیئت مدیره اوسن، با دکتر علی جعفریان، رئیس بخش پیوند کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران اختصاص داشت و در بخش سوم مدیرعامل استارتاپ تله طب، احسان نوری به بیان تجربیات خود از مدیریت استارتاپ در حوزه سلامت پرداخت. پس از ارائه این 3 بخش، رویداد با شبکه سازی حضار پایان یافت.
در این مطلب مروری کوتاه بر 3 بخش اصلی رویداد خواهیم داشت.
بخش اول: معرفی استارتاپ های موفق در تعامل با پزشکان
بخش اول رویداد به معرفی استارتاپ های سلامت در دنیا که توانسته اند تعامل سازنده ای با پزشکان و کادر درمان داشته باشند، پرداخت. مطابق با مطالعه ای که دکتر پرنیا درباره این استارتاپ ها داشتند، نکته جالب توجه برای ایشان این بود که عمده این استارتاپ ها در همکاری با یک سازمان یا نهاد سلامت باتجربه به توسعه موفقیت آمیز دست یافته اند. تمرکز ارائه دکتر پرنیا بر معرفی های استارتاپ هایی بود که به طور خاص در 5 حوزه زیر فعالیت می کردند:
- انفورماتیک سلامت و پرونده های الکترونیک سلامت
- سیستم های کمک به تصمیم گیری
- مدیریت مراقبت و درمان
- پزشکی از راه دور
- و آموزش سلامت
در بخش انفورماتیک و پرونده های الکترونیک سلامت، استارتاپ Practice Fusion معرفی شد که پلتفرم ذخیره و نگهداری پرونده های سلامت در فضای ابری برای پزشکان و بیماران است.
دومین استارتاپ معرفی شده Voxel Cloud در حوزه سیستم های کمک به تصمیم گیری فعالیت می کند که با کمک هوش مصنوعی به پزشکان و کادر درمان در تحلیل تصاویر پزشکی برای تشخیص بیماری کمک می کند. در این حوزه، استارتاپ Qventus نیز معرفی شد که کار آن شخصی سازی نیازهای مراکز درمانی و کمک به عملیات اتاق عمل باز هم با استفاده از هوش مصنوعی است. نکته قابل توجهی که دکتر پرنیا به بهانه معرفی این استارتاپ به آن پرداختند، فاصله زمانی نسبتا طولانی بین شکل گیری استارتاپ های سلامت و جذب اولین مشتریان بود؛ نکته ای که استارتاپ های سلامت باید در نظر بگیرند و برای موفقیت صبور باشند. استارتاپ Qventus سال 2012 تشکیل شد و با این حال دو سال بعد در سال 2014 به اولین مشتری خود دست یافت.
در حوزه مدیریت مراقبت و درمان دو استارتاپ به نام های Grand round و Hint md معرفی شدند. داستان تاسیس Grand round در نوع خود جالب است: وقتی که پسر پزشکی به نام دکتر هافمن بیمار می شود و آقای دکتر بین همکارانش دنبال بهترین متخصصین می گردد و آن ها را برای درمان بسیج می کند و پس از آن به فکر این می افتد که امکانی فراهم کند تا خانواده همه بیماران بتوانند به بهترین راهنمایی ها از جانب بهترین پزشکان دست پیدا کنند.
استارتاپ Hint md نیز مشاوره های شخصی سازی شده ارائه می کند اما به طور خاص در زمینه مراقبت زیبایی. این شکل از خدمت دهی در این بخش پزشکی باعث شده است که خدمت گیرنده به جای اینکه یک مراجعه کننده گه‌گاهی باشد که در هر نوبت مراجعه حجم زیادی تجویز درمان دریافت می کند تبدیل به یک مشتری دائمی برای پزشک شود که درمان ها را به صورت تدریجی دریافت می کند و هزینه درمان را نیز برای بیمار به صرفه می کند.
در حوزه پزشکی از راه دور دو استارتاپ Hims (فروش محصولات و مشاوره آنلاین از راه دور برای سلامت آقایان) و First Derm (مشاوره از راه دور با پزشکان پوست) مورد بحث قرار گرفتند. آنچه باید درباره استارتاپ آمریکایی First Derm در نظر گرفت این است که در آمریکا به طور متوسط 22 روز طول می کشد تا موفق شوید با یک پزشک پوست ملاقات کنید و این اپلیکیشن با کوتاه کردن این فاصله زمانی پیشنهادی ردنشدنی برای بیماران می آفریند. ارزش دیگری که این اپ برای مخاطبان می آفریند این است که بسیاری از مراجعات حضوری غیرضروری برای بیماری های پوستی که را کاهش می دهد. پزشکان پوست معتقدند که تنها در 20% موارد نیاز به مراجعه حضوری برای درمان ضایعات پوستی هست و بقیه موارد به صورت سرپایی قابل درمان‌اند.
در آخرین حوزه مورد بحث در این رویداد یعنی آموزش سلامت نیز داستان اوج گیری و شکست استارتاپ Outcome health به حضار ارائه شد. این استارتاپ که به آموزش سلامت برای عموم مردم می پرداخت، در سال 2006 تاسیس شده بود و با تجربه یک رشد سریع در سال 2017 تبدیل به یکی از استارتاپ های تراز اول بازار شد اما در همان سال اوج گیری، به علت شکایتی که به بهانه تبلیغات گمراه کننده از آن شده بود با بحران عجیبی روبرو شد به نحوی که مدیران شرکت مجبور به ترک آن شدند و هنوز هم هیئت مدیره شرکت موفق به کنترل بحران پیش آمده نشده اند و به همان سرعت هم در حال سقوط است.
بخش دوم: مصاحبه با دکتر علی جعفریان
در بخش دوم، حضار شنونده صحبت های سراسر تجربه دکتر علی جعفریان بودند. ایشان به عنوان یک پزشک باتجربه پیشنهادهایی برای بنیانگذاران استارتاپ های سلامت داشتند که در این بخش به طور فهرست وار به مهم ترین نکات مطرح شده در صحبت های ایشان اشاره می کنیم:
- پزشک های آدم های سختی هستند و به راحتی هر چیزی را نمی پذیرند. بنابراین در هر مقوله ای که در حوزه خودشان هست باید منطق قوی داشته باشید و هر چیزی که ادعا می کنید به واقع همان طور که ادعا کرده اید کار کند. اگر در مقوله خودشان نیست هم باید برایشان کاربرپسند باشد که خیلی زود و راحت بتواند به کسانی که با آن ها کار می کنند (مثل منشی و بیمار) یاد دهند و این آشناسازی زیاد وقت نگیرد چون این وقت در اولویت اول باید برای کارهای مهم تر مرتبط با درمان بیمار صرف شود.
- اگر قرار است پزشکی اپی را بپذیرد و با آن کار کند باید مطمئن باشد که اطلاعاتش نمی پرد. من تجربه کار با اپ را داشته ام و خوب هم بوده اما برایم پیش آمده که اطلاعات بیمارانم پریده و اگر نسخه فیزیکی آن را نداشتم الان به مشکل عمده ای برخورده بودم. بنابراین هر چیز جدیدی با شک و تردید و به تدریج پذیرفته می شود.
- راه پذیرش اصلی و استفاده از اپلیکیشن یا هر چیز جدیدی در جامعه پزشکی این است که در جامعه پزشکان به نام و باتجربه کارایی آن ثابت شود. اگر این اتفاق بیفتد اعضای این جامعه خودشان محصول یا خدمت ایجادشده را به یکدیگر معرفی می کنند. برای اینکه در بین این اعضا پذیرفته شود نباید نباید کارایی اش زیر سوال برود.
- هزینه درمان برای پزشک ها خیلی مهم است چون تکنولوژی هر چه پیشرفته‌تر باشد گران‌تر است و مردم در استفاه از آن کم توان‌تر می شوند. هدف نهایی پزشک هم در نهایت، کمک به بیمار است. حتی در بخش خصوصی هم کاهش هزینه ها به نفع پزشک است چرا که هر چه مجموع هزینه ها کم شود، سهم دستمزد پزشک در هزینه درمان بالاتر می رود.
- بخشی از درمان بیمار می تواند از راه دور باشد و ادامه پیدا کند و لازم نیست مدام مراجعه صورت بگیرد. این به نفع خود بیمار هم هست ولی اینکه می شود از راه دور طبابت کرد یا نه جواب مشخصی ندارد. گاهی اوقات امکانش نیست. مثلا برای چیزی مثل کنترل قند، امکان کنترل از راه دور هست ولی برای کسی که می‌خواهد عمل جراحی وسیع کند نه تنها ملاقات با خودش بلکه ملاقات و صحبت با کل خانواده اش مهم است. گاهی اصلا باید اطرافیانش بیایند و خودش لازم نیست بیاید.
- پزشکی از راه دور برای مشکلات سلامتی عمده، بیشتر مربوط به کسانی است که الان دسترسی به مراکز درمانی ندارند (روی دکل، کشتی، و …) و نمی دانند که تا رسیدن به مراکز درمانی چه طور شرایط را کنترل کنند و درمان اولیه را انجام دهند.
بخش سوم: مصاحبه با مدیرعامل تله‌طب
- در بخش سوم مهندس احسان نوری تجربیات خود از مدیریت استارتاپ تله طب، که به مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص پوست و زیبایی می پردازد، را طی مصاحبه ای با دکتر پرنیا به اشتراک گذاشتند. پس از شنیدن سخنان یک پزشک باتجربه، نشستن پای صحبت های یک مهندس که استارتاپی در حوزه سلامت را مدیریت می کند شنیدنی بود. برخی از نکاتی که ایشان در این گفتگو به آن ها اشاره کردند را به عنوان آخرین بخش از گزارش در زیر می خوانید:
- مدیریت کسب و کار در حوزه سلامت هنوز خیلی پرچالش است چون فرهنگ غلطی به نام عدم اعتماد به پزشکان در میان مردم هست که باعث می شود تا زمان شدت یافتن بیماری سراغ پزشک نرویم و بعد از مراجعه هم تجویزها را درست رعایت نمی کنیم و همچنین مراقبت های پیشگیرانه برای جلوگیری از عدم ابتلای مجدد را جدی نمی گیریم.
- یکی از مشکلات دیگر در حوزه سلامت این است که به جز پزشکان متخصص، سایر پزشکان مانند پزشکان عمومی و پیراپزشک ها را اصلا قبول نداریم. این در حالی است که بسیاری از خدمات سلامت توسط این افراد با کیفیت خوبی قابل ارائه است.
- افراد سخت می پذیرند که از یک محصول جدید سلامت استفاده کنند ولی کسانی که حس خوب استفاده از یک محصول خوب را لمس کرده اند، برای طولانی مدت وفادار شده اند.
- متاسفانه چیزهایی مثل تلگرام و اینستاگرام رقیب سلامت الکترونیک شده اند، چون آدم ها آنقدر آنجا وقت می گذرانند که فرصت نمی کنن به چیز دیگری بپردازند.بسیاری از افراد تلگرام استفاده می کنند ولی نمی دانند که تلگرام یک «اپلیکیشن» است و وقتی به آنها می گویی که محصول من یک اپ است، می پرسند اپ چیست؟ پیدا کردن و راضی کردن این آدم ها به استفاده از این نوع محصولات و خدمات سخت ولی شدنی است
- استارتاپ ها نباید به سایت و تلگرام و اینستا بسنده کنند بلکه باید ساختار کسب و کارشان را بسازند. هسته شکل گیری استارتاپ هم هم خیلی چیزها را باید یاد بگیرند تا این ساختار به درستی شکل گیرد و بتوانند حداقل مرحله اول استارتاپ راخودشان مدیریت کنند و پشت سر بگذراند تا با کسب درآمد به مرحله ای برسند که وظایف را تقسیم کنند.
- با اینکه پس از وارد شدن به شتابدهنده خیلی به ما گفته می شد که تمرکز کنید اما باز هم ما می خواستیم چندین کار را همزمان با هم انجام دهیم. اگر زمان به عقب بر می گشت، باز هم متمرکزتر کار می کردم چون این اشتیاق به انجام همزمان چند کار با هم باعث شد که کند شویم. بنابراین توصیه ام به استارتاپ ها این است که کوچک شروع کنید مگر منابعش وجود داشته باشد.
